De oorlog in Oekraïne duurt helaas nog voort. Dat betekent dat op vele fronten onzekerheden blijven bestaan. Wat zijn de consequenties voor de brandstofprijzen en met name gas? Wat zijn de gevolgen van de sancties die Westerse landen tegen Rusland afkondigden? In hoeverre worden Westerse economieën geraakt door maatregelen tegen Rusland en de Russische bondgenoten? Voor 2023 is en blijft het lastig een voorspelling af te geven hoe de economie zich ontwikkelt en wat dat betekent voor het beleid van SPF. Het fonds houdt de vinger aan de pols. Tegelijkertijd besloot het bestuur om vooralsnog vast te houden aan het langetermijnbeleid vanwege de onzekerheid en onvoorspelbaarheid van de huidige crisis.
Een ander punt van zorg blijft de relatief nog steeds hoge inflatie. Centrale Banken hebben tot begin 2022 een zeer sterk stimulerend beleid gevoerd hetgeen ertoe leidde dat de inflatie in Europa begon op te lopen eind 2021 en begin 2022. De oorlog in Oekraïne kwam daar nog bij. Midden 2022 is ook de ECB, net als alle andere financiële toezichthouders in de wereld, gestart met het verhogen van de rente. Gaan deze renteverhogingen voldoende zijn om de inflatie in en na 2023 te beteugelen? Renteverhogingen leiden niet tot een onmiddellijk effect. Daar gaat enige tijd overheen. Bovendien is het einde van de oorlog in Oekraïne nog niet in zicht.
In de tweede week van maart 2023 ging de Amerikaanse Silicon Valley Bank (SVB) failliet. De bank ging ten onder aan een klassieke ‘bank run’. Als gevolg van grote verliezen op de obligatieportefeuille, veroorzaakt door de rentestijging, was SVB genoodzaakt om nieuwe aandelen uit te geven. Klanten verloren hun vertrouwen in de bank en haalden massaal hun tegoeden weg. Het gevolg: veel onrust in de bankensector en sterke dalingen van bankaandelen.
In dezelfde maand raakte ook Credit Suisse in de problemen. Na een reddingspoging van de Zwitserse Centrale Bank werd Credit Suisse overgenomen door UBS. In de Verenigde Staten kwamen meer kleine banken onder druk te staan. Amerikaanse grootbanken besloten daarop tot een gezamenlijke kapitaalinjectie.
SPF had geen aandelen van de banken die een faillissement hebben aangevraagd. De exposure naar Credit Suisse in de beleggingsportefeuille was minimaal. De directe impact op de portefeuille van het pensioenfonds was derhalve beperkt. Wel werd het pensioenfonds geraakt door de dalende koersen van bankaandelen.
Het bestuur verwacht dat 2023 een belangrijk jaar wordt richting een nieuw pensioenstelsel. De kern van de Wet toekomst pensioenen (Wtp) is een overstap naar een zogenoemde premieregeling. Het nieuwe contract is niet langer primair gericht op een ’vaste’ pensioenuitkering die meestijgt met de inflatie, een ambitie die al vele jaren niet volledig haalbaar bleek. De pensioenuitkering wordt meer variabel. Dit biedt minder zekerheid voor deelnemers en pensioengerechtigden en SPF kan pensioenen eerder verhogen. Anderzijds stijgt ook de kans op verlaging van pensioenen door negatieve resultaten. Het opbouwen van pensioen vindt voortaan plaats via persoonlijke pensioenvermogens.
Het wetsvoorstel hierover is voor de lente naar de Eerste Kamer gestuurd. Wat de Wtp voor SPF en de (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden inhoudt, wordt de komende tijd meer duidelijk als sociale partners hierover concrete keuzes gaan maken.
Op 31 december 2023 eindigen de afspraken die sociale partners maakten over de huidige pensioenregeling. Het is dan aan alle partijen om opnieuw afspraken te maken over de periode tot aan de transitiedatum. De geplande datum is 1 januari 2026. Het kan zijn dat de afspraken moeten gelden voor een periode van twee jaar. Centraal staan dan de hoogte van de premie en het opbouwpercentage. Het is aan het bestuur om hierover afspraken te maken met sociale partners. Veel zal afhangen van de rentestand per eind 2023.
Een ander belangrijk element in de Wtp is de aanscherping van de zorgplicht van pensioenfondsen. In dat kader moeten pensioenuitvoerders ervoor zorgen dat ze deelnemers goed informeren, zodat die afgewogen keuzes kunnen maken. Adequate deelnemerscommunicatie is de schakel tot succes.
De dekkingsgraad liet over de eerste maanden van 2023 een stijging zien, met name door de rentestijging. De dekkingsgraad kwam eind maart uit op 121,4% en de beleidsdekkingsgraad op 125,9%.
Ook in 2023 blijft het duurzaamheidsbeleid een belangrijk agendapunt voor het bestuur. Voorbeelden van acties die het bestuur voor 2023 noemde op het gebied van duurzaamheid zijn:
Het bestuur besloot om voor de periode 2023 tot en met 2025 het bestaande communicatiebeleid te handhaven. Een belangrijk aandachtspunt in de communicatie wordt het nieuwe pensioenstelsel. Nu de Tweede Kamer de Wtp aannam en de sociale partners de contouren van de nieuwe regeling bepaalden, kan ook SPF zijn verantwoordelijkheid nemen. In de loop van 2023 werkt het fonds een communicatieplan nieuwe pensioenregeling uit met concrete acties naar de verschillende SPF-doelgroepen.
Begin 2023 sloot SPF een nieuwe Dienstverleningsovereenkomst (DVO) af met DPS. In de DVO zijn de bestaande afspraken verder gespecificeerd en waar nodig getoetst op volledigheid. Het fonds hecht er namelijk veel waarde aan dat DPS de komende jaren beschikbaar blijft voor het leveren van een integrale en kwalitatief hoogwaardige dienstverlening.
Nu DSM ervoor kiest om DPS op afstand van de onderneming te zetten, is het belangrijk dat ook een toekomstige aandeelhouder de door SPF en DPS in de DVO gemaakte afspraken respecteert. SPF volgt de ontwikkelingen hieromtrent op de voet. Mocht daar aanleiding toe zijn, zal het bestuur actie ondernemen om de belangen van SPF te waarborgen.